LTO-10 kaset teknolojisiyle arşiv dünyasında yeni çağ başlıyor.

Yani evet, sonunda LTO-10 da aramıza katıldı. Vallaha ben uzun zamandır bekliyorum, Belki öldü diyeceğiniz bir teknolojiyi neden bekliyorum diye merak edebilirsiniz ama hiçte ölmedi bana inanın.

27 Mayıs 2025’te resmi olarak duyuruldu artık ve 13 Haziran 2025 itibarıyla genel kullanıma (GA) sunulacak. Yani LTO tarihine bir halka daha eklendi. IBM TS4500 gibi modüler ve yüksek performanslı bir sistemle bir araya geldiğinde, veri merkezlerinin klasik “disk mi bant mı” ikilemini kökten değiştiriyor. Ben bu ikilemi yaşamadan insanlara hangisinin ne zaman kullanılması gerektiğini yıllardır anlatmaya çalışıyorum vallaha ama LTO-9 biraz kıskanabilir çünkü LTO-10 geldiği gibi tahtı devralmaya hazır.

Bu haberi ilk önce, Julien Demeulenaere‘nin aşağıdaki Linkedin paylaşımı ile aldım.

Yeni IBM LTO-10, tam boy (full-height) sürücülerle birlikte 400 MBps gibi etkileyici bir native veri aktarım hızına ulaşacak bize verilen bilgilere göre. Bu sadece teknik bir detay değil, arşivleme işlemlerinin süresini doğrudan etkileyen bir fark kesinlikle. Kapasite cephesinde de işler oldukça heyecan verici: 30 TB native, 75 TB sıkıştırılmış kapasite ile birlikte önceki nesil LTO-9’a kıyasla %66 oranında artış sunuyor.

Ne anlama geliyor?

Daha az kartuşla daha fazla veri saklayabilmek ve daha az rafla daha çok iş yapabilmek.

Üstelik artık kartuşu kutusundan çıkartır çıkartmaz kullanabiliyorsunuz. LTO-10 ile birlikte “on-site initialization” zorunluluğu ortadan kalktı. Yani kutudan çıkan kartuş, doğrudan iş başında. Arşivleme süreçlerinde bir adım daha hız kazandık.

“On-site initialization” Ne Anlama Geliyor?
Yeni bir LTO kartuşu fabrikadan çıktığında, tam olarak kullanılabilir hale gelmesi için ilk okuma/yazma işlemi yapılması gerekir ve maalesef bu ilk kurulumda veya ilk kullanımda yapılması gereken bir süreçtir.

Bu işlem genellikle:

1. Kartuşun iç yapısının (örneğin başlangıç/bitiriş marker’larının) sürücü tarafından tanımlanması,
2. Bazı yapısal veri bloklarının ilk kez yazılması,
3. Kartuşun “hazır” hale gelmesi için sistem tarafından tanıtılması adımlarını kapsar.

Bu işlem genellikle bir LTO sürücü ve bir yönetim uygulaması (örneğin IBM TS4500 GUI) aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu yüzden bu kartuşu kullanmadan önce bir defalık bir hazırlık yapılması gerekir. Ayrıca biraz vakit alabilecek bir işlem diyebiliriz, özellikle çok fazla sayıda kartuşunuz var ise.

Admincilik Dairesi Başkanlığı

Ancak dikkat! ( Yemin Ederim Çok Önemli!!!! )

LTO-10 sürücüler, LTO-9 medyasıyla geriye dönük uyumlu değil. Bunun nedeni, IBM’in daha da ileriye taşıdığı teknolojiyle beraber gelen yepyeni bir kafa tasarımı. Bu değişiklik, gelecek nesil bant teknolojileri için yolu açıyor. Kısacası, evrim pahalı olabilir ama evrim iyidir.

LTO-9 vs LTO-10 Karşılaştırma Tablosu: ( Tablo olmadan blog yazısı olmaz. 🙂 Saolsun bu tablo işlerini artık GPTlere yaptırmak çok rahatlatıcı, ben bir türlü beceremiyordum çünkü. )

Özellik	LTO-9	LTO-10
Native Kapasite	18 TB	30 TB
Sıkıştırılmış Kapasite	45 TB (2.5:1)	75 TB (2.5:1)
Maksimum Aktarım Hızı	300 MBps	400 MBps
Arabirim	16Gb FC / 12Gb SAS	32Gb FC / 12Gb SAS
Medya Uyumluluğu	LTO-8 okuma/yazma	Geriye uyum yok
Şifreleme	AES 256-bit	AES/GCM256 (Post-Quantum)
LTFS Desteği	Var	Var
Kullanıma Hazır Medya	İlk kullanımda başlatma	Kutudan çıkar-çalıştır

LTO-10 kaset teknolojisiyle arşiv dünyasında yeni çağ başlıyor. (Keyword olduğu için biraz bunlardan var kusura bakmayın.) bu sadece kapasite artışı değil; sistemin performansı, dayanıklılığı ve güvenliği de ciddi biçimde geliştirilmiş durumda. Yeni nesil baryum ferrit bant yapısına stronsiyum katkısı eklendi. ( Bunu yazarken kendimi bomba falan yapıyor gibi hissettim, çok şekilli bir bilgi yani 🙂 )

Bu sadece kimyasal bir güncelleme değil; uzun süreli dayanıklılık, daha yüksek veri yoğunluğu ve uzun vadeli güvenilirlik anlamına geliyor. ( Benim bazen hala kafam almıyor bu veri saklama meselesini ama çaktırmayın, bunca yıllık storagcılığımız yalan olmasın 🙂

Birazda yazılım diyelim o zaman ve IBM Storage Archive Enterprise Edition ile gelen LTFS desteği sayesinde LTO-10, verileri veritabanına ihtiyaç duymadan arşivlemeye olanak tanıyor. Dosyaları sürücüye tak-çalıştır mantığıyla yönetmek mümkün hale geliyor. Özellikle medya prodüksiyonları, kamu arşivleri, bilimsel veri merkezleri için bu basitlik büyük avantaj. Hem arşivleme maliyetlerini düşürüyor hem de yönetimi kolaylaştırıyor. Şimdiye kadar 1 tane proje yapabildim bu yazılım ile ama yapmayı çok istiyorum. Tabi IBM’in yazılım kargaşası olmasa çok daha güzel olacak emin olun. Afedersiniz ama götüm de pek yemiyor diyebilirim.

Bağlantı seçeneklerinde de iddialı: 32 Gbps Fibre Channel dual-port arabirimle donatılmış (Bakın bu bağlantı hem gerekliydi ama 32 olmasını beklemiyordum açıkcası) işte LTO-10, hem yeni hem de mevcut altyapılara sorunsuz entegre olabiliyor. Ayrıca 12Gb SAS seçeneği de mevcut. IBM Power Systems, Windows ve Linux ortamlarında kullanılabilen bu sistem, yüksek hızlı veri akışı sağlamak için tasarlanmış. Bant arşivleme hâlâ “modası geçmiş” diyenlere inat, LTO-10 bu hız ve esneklikle çok şey söylüyor.

Ve gelelim güvenliğe… LTO-10, AES/GCM256 algoritmasıyla donatılmış kuantum sonrası şifreleme desteğine sahip. Yani bugünün değil, yarının siber tehditlerine karşı bile hazırlıklı. IBM Guardium Key Lifecycle Manager ile birleştirildiğinde, LME (Library Managed Encryption) altyapısı sayesinde kasetleriniz fiziksel olarak kilit altına alınmış gibi oluyor. Tabii bunun için TS4500’de 1604 numaralı lisansın aktif olması gerekiyor. Güvenlik ücretsiz değil ama değeri paha biçilemez. YANİİİİ IBM Partnerinizden ısrarla isteyin.

IBM’in SARS sistemi (evet o SARS ama bu başka bir SARS), “Statistical Analysis and Reporting System” olarak sürücü sağlığını ve medya durumunu sürekli analiz ediyor. Kirli bant mı var? Hemen uyarıyor. Sürücüde anomali mi var? Hemen logluyor. Artık bakım süreçleri tahmin değil, veriyle yönetiliyor. Bu konular için aklımda bazı uygulama fikirleri var beraber konuşalım diyen olursa alo desin bana mutlaka.

Ve son olarak: LTO-10 kaset teknolojisiyle arşiv dünyasında yeni çağ başlıyor. Eğer halen LTO-7, LTO-8 gibi eski nesillerle yol alıyorsanız, artık upgrade zamanı. TS4500’ünüzü LTO-10 için hazırlamak bugünü değil, geleceği kurtaracak.

[Kaynak: IBM AD25-0153, Yayın Tarihi: 27 Mayıs 2025]

Diğer IBM TAPE Yazılarım için BURAYA